Zespół jelita drażliwego: objawy, leczenie, dieta.

Zespół jelita drażliwego w skrócie IBS, to bardzo częste, przewlekłe i nawracające zaburzenia czynności jelit. IBS charakteryzuje się bólem przy wypróżnianiu, zmianą konsystencji stolca, zaburzeniami rytmu wypróżniania.

Pierwszy raz przypadłość ta została dokładnie opisana w 1892 roku przez Oslera.

Stanowi bardzo poważny problem społeczny, występuje u ok 20% społeczeństwa, z czego aż 2/3 chorych to kobiety. Najczęściej dotyka 30 i 40 latków. Co ciekawe jest drugą po przeziębieniu przyczyną nieobecności w pracy. Nie wpływa na długość życia cierpiących i nie zwiększa ryzyka na zachorowania na inne choroby.

Mimo dużego dyskomfortu i dokuczliwości choroby , tylko ok. 10% cierpiących na to zaburzenie, zgłasza się do lekarza.

ZE względu na objawy wyróżniamy 3 podtypy choroby: osoby z biegunką (jeśli perystaltyka jest zbyt szybka), osoby z zaparciami (ze zwolnioną perystaltyką) i osoby z objawami mieszanymi.

Biegunkowy charakter choroby charakteryzuje się parciem na stolec, papkowatą konsystencją stolca, oraz więcej niż 3 wypróżnieniami w ciągu dnia.

Osoby z zaparciami mają problem z wypróżnianiem więcej niż 3 razy w tygodniu, wysiłkiem podczas wypróżnień

Mimo „popularności” tej choroby, pierwotna przyczyna nie jest znana.

Zespół jelita drażliwego – objawy

Sytuacje stresowe mogą nasilać objawy zespołu jelita drażliwego, do których możemy zaliczyć:

• ostre bóle brzucha w okolicach podbrzusza i po lewej stronie dołu biodrowego
• objawy zwykle występują po posiłkach. Nigdy w nocy.
• biegunki.
• objawy występują głównie rano
• zaparcia
• wzdęcia
• gazy i odbijanie
• ból głowy
• zmęczenie
• zaburzenia miesiączkowania

Zespół jelita drażliwego – niepokojące objawy

Poniższe objawy wskazują na organiczną przyczynę występowania dolegliwości:

• gorączka
• rak
• krew w stolcu

Zespół jelita drażliwego ta częściej dotyka osoby z zaburzeniami osobowości czy cierpiącymi na depresję.

Na zaburzenia narażone są również osoby, których dieta uboga jest w błonnik, z przebytą czerwonką czy chorobami przewodu pokarmowego. Na przykre dolegliwości cierpią osoby narażone na stres z przerostem floty bakteryjnej, obciążone genetycznie, nadużywające leki hormonalne i przeczyszczające, czy po częstych antybiotykoterapiach.

Co do leczenia przeciwdepresyjnego stosuje się dezypraminę jeśli objawy są w stopniu umiarkowanym lub ciężkim. Zaleca się również farmaceutyki, które stosuje się w zaburzeniach lękowo-depresyjnych.

Oprócz przyczyn nerwowych za zespół jelita drażliwego odpowiada nadwrażliwość trzewnej rozumiane jako zwiększone odczuwanie bólu w jamie brzusznej oraz motoryka jelit (czyli inaczej perystaltyka jelit).

Motoryka jelit to skurcze i rozkurcze jelit, dzięki którym pokarm przesuwany jest z żołądka do jelit. W zespole jelita drażliwego proces ten jest zazwyczaj zaburzony co objawia się biegunką lub zaparciem.

Zespół jelita drażliwego – leczenie.

Leczenie IBS prowadzi się w sposób indywidualny biorąc pod uwagę nasilenie objawów oraz rodzaj objawów. Nie ma niestety metody, która całkowicie wyleczy Zespół Jelita Drażliwego, można jedynie minimalizować przykre objawy choroby.

Chory który zgłasza się z objawami do lekarza rodzinnego, kierowany jest do gastroenterologa. Niekiedy kierowany jest również do dietetyka. Jeśli zachodzi i są przesłanki, że dolegliwości mogą mieć związek z zaburzeniami osobowości chory kierowany jest do psychoterapeuty lub psychiatry.

Zaleca się wykonanie badań: Morfologia krwi, OB, posiew bakteriologiczny stolca, zbadanie kału na obecność pasożytów, test na tolerancję laktozy, kolonoskopię, wlew doodbytniczy, wywiad na obecność nowotworów w rodzinie, USG jamy brzusznej, przy obfitej biegunce badanie radiologiczne jelita cienkiego.

Podstawowym celem leczenia Zespołu jelita wrażliwego jest zminimalizowanie przykrych dolegliwości które obniżają komfort życia. Leczenie obejmuje głównie zmianę stylu życia: zmiana diety, leczenie farmakologiczne oraz niekiedy zastosowanie psychoterapii. Zaleca się również uprawianie sportu.

W leczeniu bardzo ważne jest edukowanie pacjenta. Niestety pomimo łatwego dostępu do informacji świadomość społeczeństwa dotycząca choroby jest niestety znikoma. A edukacja pacjenta jest w leczeniu bardzo ważna, bo to od uświadomienia przyczyn choroby, które tkwią głównie w niezdrowym trybie życia zależy skuteczność terapii.

Generalnie metody leczenia Zespołu Jelita Drażliwego możemy podzielić na niefarmakologiczne i farmakologiczne.

Metody niefarmakologiczne to: zmiana diety, aktywność fizyczna, akupunktura (są doniesienia o pozytywnym działaniu na motorykę przewodu pokarmowego), włączenie ziół (istnieją doniesienia o pozytywnym działaniu olejku miętowego w łagodzeniu bólu brzucha), terapia behawioralno-poznawcza, Hipnoza, włókna pokarmowe.

Farmakologiczne metody to: leki rozkurczowe, leki przeciwbiegunkowe, leki przeczyszczające, leki przeciwdepresyjne, leki psychotropowe, antybiotyki.

Wykazano również pozytywny wpływ stosowania probiotyków na zmniejszenie dolegliwości IBS, głównie Bifidobacterium i paciorkowców.

Zespół jelita drażliwego – dieta

Zaleca się dietę FODMAP. Odradza się unikania produktów bez mlecznych, które jak niektórzy twierdzą odpowiedzialne są za biegunki. Unikanie produktów bez mlecznych zmniejszy tylko podaż wapnia do naszego organizmu.

Należy unikać sztucznych słodzików, które nasilają biegunki i powodują kolki, czy wzdęcia

Należy spożywać produkty bogate w rozpuszczalny błonnik, który łagodzi objawy. Należy ograniczyć spożycie węglowodanów, fruktozy, glutenu, alkoholu, ostrych potraw, kofeiny, tłuszczy.

Mimo że zaleca się spożywanie dużej ilości błonnika, należy wystrzegać się otrębów pszennych. W „zaparciowym” charakterze choroby dobrze jest spożywać siemię lniane; 2 łyżki dziennie przez około 3 miesiące.

Z warzyw i owoców należy spożywać: banany, marchew, słodka paprykę, kiełki fasoli, zielony groszek, pomarańcze, mandarynki, melony, kiwi, grejpfruty, owoce leśne, oliwki, ananasy, ogórki, sałaty, szpinak, bakłażany, cukinię, pomidory czy ziemniaki.

Należy ograniczyć spożycie: jabłek, gruszek, śliwek, brzoskwiń, brukselek, kalafioru, brokułów, buraków, selera, cebuli, czy kukurydzy.

U większości chorujących, przykre objawy nawracają.